Το ποίημα «Πάρτυ επιθετικών» είναι από την ανέκδοτη ποιητική συλλογή της Γλυκερίας Μπασδέκη (γεν. 1969) Κανείς δε θυμάται τον Γιάτσεκ Γκμοχκαι δημοσιεύεται για πρώτη φορά σήμερα, 27 Απριλίου 2015, που το blog Logotexnia21 κλείνει τα 7 χρόνια του. Η Logotexnia21 ευχαριστεί θερμά τη Γλυκερία Μπασδέκη που ανταποκρίθηκε στο κάλεσμά της. Η φωτογραφία που συνοδεύει την ανάρτηση είναι από εδώ. Η Γλυκερία Μπασδέκη γεννήθηκε στη Λάρισα, ζει στην Ξάνθη και διδάσκει στο Εσπερινό λύκειο. Έχει εκδώσει τις ποιητικές συλλογές Είναι επικίνδυνο ν' ανοίγεις την πόρτα σου σε άγνωστες μικρές (Πλέθρον, 1989), Σύρε καλέ την άλυσον (Ενδυμίων, 2012) [η οποία επανεκδόθηκε τον Οκτώβριο του 2014 από τις εκδόσεις Bibliothèque] και έχει συμμετάσχει σε συλλογικές εκδόσεις [Πρώτη γραφή (Μίνωας, 2001) και 13 νέοι συγγραφείς(Νεφέλη, 2002)]. Έχει επίσης γράψει τα θεατρικά έργα ΣΤΕΛΛΑ travel: η γη της απαγγελίας, Ραμόνα travel / η γη της καλοσύνης,Donna abbandonata ή πολύ με στεναχωρήσατε κύριε Γιώργο μου. Τελευταίο θεατρικό της έργο είναι το αχ! / (ξανα)διαβάζοντας την Κερένια κούκλα του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου. Ποιήματά της έχουν μεταφραστεί και στα Γερμανικά. Διατηρεί τη στήλη CRYING GAME. Στη Logotexnia21 δημοσιεύονται αποσπάσματα από τα θεατρικά έργα της Donna abbandonata ή πολύ με στεναχωρήσατε κύριε Γιώργο μου, Ραμόνα travel / η γη της καλοσύνης, αχ! / (ξανα)διαβάζοντας την Κερένια κούκλα του Κωνσταντίνου Χρηστομάνου, το ποίημα «Μερικές φορές φοβάμαι πολύ» και το μικρό πεζό «αυτό δεν είναι ένα διήγημα~».
Οι καλοί προχωρούν με το ίδιο βήμα. Αγνοώντας τους, χορεύουν γύρω τους οι υπόλοιποι τους χορούς του χρόνου.
[...]
3. Κρυψώνες
Αμέτρητες οι κρυψώνες, μία η σωτηρία, όμως οι πιθανότητες για σωτηρία είναι και πάλι όσες και οι κρυψώνες.
[...]
10. Σκηνή στον σιδηροδρομικό σταθμό
Οι θεατές παγώνουν, όταν περνά μπρος τους το τρένο.
[...]
16. Καμία επιστροφή
Από ένα σημείο και μετά δεν υπάρχει πια καμία επιστροφή. Σε αυτό το σημείο απαιτείται να φτάσει κανείς.
17. Περηφάνια
(15 Νοεμβρίου 1910, στις δέκα)
Δεν θα επιτρέψω στον εαυτό μου να κουραστεί. Θα βυθιστώ στη νουβέλα μου, κι ας φάω τα μούτρα μου.
[...]
Β΄ μέρος
Η αληθινή πορεία
(φόρος τιμής-μήνυμα στον Πιερ Μπουλέζ)
Η αληθινή πορεία ορίζεται από ένα σχοινί, που δεν είναι τεντωμένο ψηλά, αλλά μόλις λίγο πιο πάνω από το έδαφος. Μοιάζει να βρίσκεται εκεί για να γκρεμιστείς και όχι για να το περπατήσεις.
[...]
Γ΄ μέρος
[...]
3. Το οχυρό μου
Το κελί μου, το οχυρό μου.
4. Είμαι βρόμικος, Μιλένα...
Είμαι βρόμικος, Μιλένα, εντελώς βρόμικος, γι' αυτό κάνω τέτοιο χαμό με την καθαριότητα. Κανείς δεν τραγουδά πιο καθαρά, από αυτούς που βρίσκονται βαθιά στην κόλαση: κι αυτό που θεωρούμε τραγούδι των αγγέλων, είναι το δικό τους τραγούδι.
[...]
6. Ο κλειστός κύκλος
Ο κλειστός κύκλος είναι αγνός.
[...]
12. Σκηνή στο τραμ, 1910
(«Ζήτησα στο όνειρό μου από τη χορεύτρια Εντουάρντοβα αν θα ήθελε να χορέψει ακόμα μια φορά την τσάρντας...»)
Η χορεύτρια Εντουάρντοβα, φίλη της μουσικής, μετακινείται, ακόμα και στο τραμ, πάντα συνοδευόμενη από δύο βιολιστές, που τους ζητά συχνά να παίξουν. Δεν απαγορεύεται άλλωστε η εκτέλεση μουσικής στο τραμ, αρκεί να είναι καλή, να μην ενοχλεί τους συνεπιβάτες και να μην κοστίζει, να μη ζητηθούν δηλαδή χρήματα μετά. Φυσικά και στην αρχή δημιουργεί μια κάποια έκπληξη και για λίγη ώρα αυτό φαντάζει σε όλους κάπως παράταιρο. Όμως, με μέγιστη ταχύτητα, δυνατό αέρα και καθόλου θόρυβο στο δρόμο, ακούγεται όμορφα.
[...]
Δ΄ μέρος
1. Πολύ αργά
(22 Οκτωβρίου 1913)
Πολύ αργά. Η γλύκα της θλίψης και της αγάπης. Το χαμόγελό της στη βαρκάδα. Αυτό ήταν ό,τι ομορφότερο. Και πάντα μόνο μια απαίτηση, ο θάνατος και η επιβίωση, μόνο αυτό είναι αγάπη.
2. Μια μεγάλη ιστορία
Κοιτάζω μια κοπέλα στα μάτια, και ήταν μια πολύ μεγάλη ιστορία αγάπης, με βροντές και φιλιά και αστραπές. Ζω γρήγορα.
[...]
7. Ξανά, ξανά
Ξανά, ξανά, εξοστρακισμένος, εξοστρακισμένος. Βουνά, έρημος, μια τεράστια έκταση που πρέπει να διασχιστεί.
[...]
Μετάφραση από τα Γερμανικά: Δημήτρης Δημόπουλος
Η δημοσίευση των παραπάνω αποσπασμάτων από τα γραπτά του Φραντς Κάφκα (1883-1924) γίνεται με αφορμή τις δύο παραστάσεις του μουσικού έργου του György Kurtág (γεν. 1926) Kafka-Fragmente που θα δοθούν στη ΣΤΕΓΗ ΓΡΑΜΜΑΤΩΝ & ΤΕΧΝΩΝ στις 17 & 18 Απριλίου 2015.
We are Eternal Optimists: κώδικας διαχείρισης χρόνου
Η Logotexnia21 ευχαριστεί θερμά τον Δημήτρη Δημόπουλο για την αποστολή των παραπάνω αποσπασμάτων.
Διαβάστε στις σελίδες της Logotexnia21 ένα απόσπασμα από ένα γράμμα του Φραντς Κάφκα στον φίλο του Μαξ Μπροντ, από την εποχή που εργαζόταν ως υπάλληλος στο «Ίδρυμα Ασφάλισης Εργατικών Ατυχημάτων για το Βασίλειο της Βοημίας στην Πράγα», το διήγημα «Η κρίση», αφιερωμένο στην αγαπημένη του Φελίτσε Μπάουερ, και αποσπάσματα από το ημερολόγιο του συγγραφέα και από γράμματά του στη Φελίτσε Μπάουερ και τη Μίλενα Γέσενσκα σχετικά με αυτό το διήγημα, ένα ανεπίδοτο γράμμα του συγγραφέα στον φίλο του Μαξ Μπροντ για τον Τόνιο Κραίγκερ του Τόμας Μανν και το κείμενο του Αλέξανδρου Κυπριώτη Η αποστροφή για τη νουβέλα του Φραντς Κάφκα Η μεταμόρφωση.
Διαβάστε στη WIKIPEDIA για τη ζωή και το έργο του Ούγγρου μουσικού συνθέτη György Kurtág. Ακούστε στον παρακάτω σύνδεσμο ολόκληρο το έργο Kafka-Fragmente με τη σοπράνο Juliane Banse και τον András Keller στο βιολί.
Ήταν ένας αδιόρατος ήχος, αλλά με ξύπνησε γιατί ήταν ανθρώπινος. Κράτησα την αναπνοή μου και να ’τος, πάλι και πάλι: ήταν βήματα στη σκάλα. Προσπάθησα να ψιθυρίσω, κάποιος ανεβαίνει τη σκάλα, αλλά η αναπνοή μου δίστασε, δεν ήταν αρκετή. Πίεσα τον καρπό του Κέβιν συνθηματικά, τρία σφιξίματα, μετά δύο, μετά τρία. Προσπαθούσα να εφεύρω μια γλώσσα που θα μπορούσε να διαπεράσει τον ύπνο του. Μετά από λίγο όμως συνειδητοποίησα ότι δεν πίεζα τον καρπό του, αλλά τον αέρα. Τόσο φοβισμένη ήμουν. Πίεζα τον αέρα. Κι ο ήχος συνεχιζόταν, ο ήχος του άνδρα που ανέβαινε τις σκάλες. Περπατούσε με τον βραδύτερο δυνατό ρυθμό. Φαινόταν να έχει όλο τον χρόνο του κόσμου στη διάθεσή του, Χριστέ μου, πόσο χρόνο. Εγώ ποτέ δεν έχω ασχοληθεί τόσο επισταμένα με κάτι. Αυτό είναι το πρόβλημά μου με τη ζωή, την ξεπετάω, σαν να με κυνηγούν. Κάνω βιαστικά ακόμα και τα πράγματα που όλη τους η ουσία είναι να γίνονται αργά, όπως το να πίνεις ένα χαλαρωτικό τσάι. Όταν πίνω χαλαρωτικό τσάι, το ρουφάω τόσο γρήγορα, λες και είμαι σε διαγωνισμό με θέμα ποιος θα πιει πιο γρήγορα χαλαρωτικό τσάι. Ή όταν είμαι, ας πούμε, με μια παρέα για νυχτερινό μπάνιο και κοιτάζουμε όλοι τ’ αστέρια, είμαι η πρώτη που θα πω, είναι τόσο όμορφα εδώ. Και όσο νωρίτερα πεις, είναι τόσο όμορφα εδώ, τόσο πιο γρήγορα μπορείς να πεις και φτάνει τώρα, μούλιασα.
Ο άνδρας στις σκάλες αργούσε τόσο πολύ, που ξέχασα τον κίνδυνο για πολλά λεπτά της ώρας και σχεδόν με πήρε ο ύπνος πάλι, μέχρι που ξαναξύπνησα από τον θόρυβο που έκανε μεταφέροντας το κέντρο βάρους του. Θα πέθαινα και η όλη διαδικασία έμοιαζε να διαρκεί αιώνες. Σταμάτησα να προσπαθώ να ειδοποιήσω τον Κέβιν, γιατί ανησυχούσα μήπως έκανε κάποιον ήχο ξυπνώντας, μπορούσε ας πούμε να πει, τι; Ή, τι, αγάπη μου; Ο άνδρας στις σκάλες θα το άκουγε αυτό και θα μάθαινε πόσο ευάλωτοι είμαστε. Θα μάθαινε ότι ο φίλος μου με φωνάζει αγάπη του. Μπορεί ακόμη και να άκουγε την ελαφριά ενόχληση στη φωνή του φίλου μου, την εξάντλησή του μετά τον χθεσινοβραδινό καυγά. Θέλουμε και οι δύο να φαντασιωνόμαστε άλλους ανθρώπους όταν κάνουμε έρωτα, εκείνος όμως θέλει να μου λέει ποιούς, ενώ εγώ όχι. Και γιατί να πω; Είναι δική μου προσωπική υπόθεση. Δεν φταίω εγώ που τον φτιάχνει να μου λέει ποιές φαντασιώνεται. Θέλει να το ανακοινώνει με το που θα τελειώσει, σα μια γάτα που σου προσφέρει σαν δώρο ένα νεκρό πουλί. Ποτέ μου δεν ζήτησα κάτι τέτοιο.
Δεν ήθελα ο άνδρας στις σκάλες να τα γνωρίζει όλα αυτά για μας. Αλλά θα τα μάθαινε. Τη στιγμή που θα άναβε τα φώτα και θα τραβούσε το όπλο του, ή το μαχαίρι του, ή τη βαριά του πέτρα, τη στιγμή που θα έφερνε το όπλο στον κρόταφό μου, ή το μαχαίρι στην καρδιά μου, ή τη βαριά πέτρα πάνω από το στήθος μου, θα τα μάθαινε. Θα τα έβλεπε στα μάτια του φίλου μου: κάν’ την ό,τι θες, απλά άσε με να ζήσω. Και στα δικά μου μάτια θα έβλεπε τις λέξεις: ποτέ δεν γνώρισα πραγματικά την αληθινή αγάπη. Θα συνέπασχε μαζί μας, θα μας ένιωθε; Ξέρει πώς είναι; Οι περισσότεροι άνθρωποι ξέρουν. Αισθάνονται εκτός, ότι όλοι οι άλλοι είναι τρελοί ο ένας για τον άλλον, και πως μόνο αυτοί νιώθουν τόσο μόνοι, αλλά δεν είναι έτσι. Γενικά οι άνθρωποι δεν συμπαθούν και πάρα πολύ ο ένας τον άλλο. Αυτό ισχύει και για τους φίλους. Μερικές φορές κάθομαι ξαπλωμένη στο κρεβάτι και προσπαθώ να αποφασίσω για ποιους από τους φίλους μου νοιάζομαι πραγματικά, και πάντα καταλήγω στο ίδιο συμπέρασμα: για κανέναν τους. Νόμιζα ότι αυτοί ήταν απλώς οι αρχικοί μου φίλοι και ότι οι αληθινοί θα έρθουν αργότερα. Αλλά όχι. Αυτοί είναι οι αληθινοί μου φίλοι. Είναι άνθρωποι με δουλειές στο πεδίο των ενδιαφερόντων τους. Η πιο παλιά μου φίλη, η Μέριλιν, αγαπάει το τραγούδι και είναι υπεύθυνη εγγραφών σε ένα μουσικό σχολείο μεγάλου κύρους. Είναι καλή δουλειά, αλλά όχι τόσο καλή όσο το να ανοίγεις απλώς το στόμα σου και να τραγουδάς. Λα. Πάντα πίστευα ότι κάποια στιγμή θα γινόμουν φίλη με μια επαγγελματία τραγουδίστρια. Μια τραγουδίστρια της τζαζ. Μια καλή φίλη που θα ήταν τραγουδίστρια τζαζ και ριψοκίνδυνη, αλλά προσεκτική οδηγός. Αυτό είχα μάλλον φανταστεί για μένα. Επίσης φανταζόμουν φίλους που θα με λάτρευαν. Οι τωρινοί μου φίλοι νομίζουν ότι είμαι βάρος. Φαντασιώνομαι ότι ξεκινώ από το μηδέν και κομματιάζω τη μεμβράνη βάρους που με καλύπτει. Νομίζω ότι τώρα το ’χω. Τρία είναι κυρίως τα πράγματα που με καθιστούν βάρος:
Δεν ανταποδίδω τηλεφωνήματα.
Το παίζω ταπεινή.
Έχω δυσανάλογη ποσότητα ενοχής γι’ αυτά τα δύο πράγματα, το οποίο με κάνει δυσάρεστη στην παρέα.
Δεν θα ήταν και τόσο δύσκολο να ανταποδίδω τα τηλεφωνήματα που λαμβάνω και να είμαι πιο αυθεντικά ταπεινή, αλλά είναι πολύ αργά για τους συγκεκριμένους φίλους. Δεν θα μπορούσαν να δουν ότι δεν είμαι πια βάρος, ό,τι κι αν κάνω. Χρειάζομαι ολόφρεσκους ανθρώπους που να με συσχετίζουν με τη διασκέδαση. Αυτό είναι το δεύτερο πρόβλημά μου: ποτέ δεν είμαι ικανοποιημένη με αυτά που έχω. Κάτι που πάει χέρι-χέρι με το πρώτο μου πρόβλημα: τη βιασύνη. Ίσως να μην πάνε ακριβώς χέρι-χέρι, αλλά να είναι τα χέρια του ίδιου τέρατος. Ίσως να είναι τα δικά μου χέρια. Εγώ είμαι το τέρας.
Ήμουν ερωτευμένη με τον Κέβιν δεκατρία χρόνια προτού αρχίσει να με συμπαθεί κι εκείνος. Στην αρχή δεν ενδιαφερόταν, γιατί ήμουν παιδί. Εγώ ήμουν δώδεκα κι εκείνος εικοσιπέντε. Από τη στιγμή που έγινα δεκαοχτώ χρειάστηκε να περάσουν άλλα επτά χρόνια για να καταφέρει να με δει σαν πραγματικό ενήλικα και όχι σαν μαθήτριά του. Στο πρώτο μας ραντεβού φόρεσα ένα φόρεμα που είχα αγοράσει όταν ήμουν δεκαεπτά χρονών ειδικά για την περίσταση. Ήταν εκτός μόδας πλέον. Στον δρόμο για το εστιατόριο σταματήσαμε σε ένα βενζινάδικο. Έμεινα καθισμένη στο αυτοκίνητο παρατηρώντας ένα αγόρι να μας καθαρίζει το παρμπρίζ, ενώ ο Κέβιν πλήρωνε τη βενζίνη. Χρησιμοποιούσε το σφουγγάρι με μια ευγενική ακρίβεια που σε έκανε να καταλάβεις ότι αυτή δεν ήταν απλά μια δουλειά μέσα στο πεδίο των ενδιαφερόντων του, ήταν αυτό ακριβώς που πάντα ήθελε. Λα. Καθώς φεύγαμε από το βενζινάδικο, κοίταξα μέσα από το πεντακάθαρο τζάμι μου το αγόρι και σκέφτηκα: Μάλλον με αυτόν θα έπρεπε να είμαι.
Ο άνδρας στις σκάλες έχει σταματήσει για τόση πολλή ώρα που σχεδόν αναρωτιέμαι μήπως έχει κάποιο πρόβλημα. Μήπως, ας πούμε, είναι ανάπηρος ή πολύ γέρος. Ή ίσως και να είναι απλώς πολύ κουρασμένος. Ίσως και να τους έχει ήδη σκοτώσει όλους στο τετράγωνο και να έχει εξαντληθεί. Κάποιες στιγμές μπορώ σχεδόν να τον δω να στηρίζεται στην κουπαστή με τα μάτια του να ξεψαχνίζουν το σκοτάδι. Και τα δικά μου μάτια είναι ανοιχτά. Ο Κέβιν κοιμάται, είναι τόσο μακριά και πάντα μακριά θα είναι. Η σιωπή κρατάει κι άλλο, και ακόμα περισσότερο, μέχρι που αρχίζω να αναρωτιέμαι αν ο άνδρας είναι όντως εκεί. Ο μόνος ήχος είναι η αναπνοή του Κέβιν. Για φαντάσου να περνούσα την υπόλοιπη ζωή μου ξαπλωμένη σε αυτό το κρεβάτι να ακούω τον Κέβιν να αναπνέει. Αλλά να. Ένα δυνατό και γνώριμο τρίξιμο ακούγεται από τις σκάλες και αυτό που αισθάνομαι είναι ανατριχιαστική ανακούφιση. Είναι πραγματικά εκεί, είναι στις σκάλες, και πλησιάζει με τον δικό του αργό τρόπο, που σου κόβει την ανάσα. Εάν θα ζούσα να δω το ξημέρωμα, δεν θα ξεχνούσα ποτέ αυτό το μάθημα επιμονής.
Σήκωσα τα σκεπάσματα και κατέβηκα από το κρεβάτι. Φορούσα μόνο ένα μπλουζάκι και δεν φόρεσα παντελόνι, γιατί και ποιος νοιάζεται. Ίσως να είναι κι εκείνος ημίγυμνος, ίσως να είναι ακέφαλος και καλυμμένος με αίμα. Στάθηκα στον διάδρομο της σκάλας, στο κεφαλόσκαλο. Ήταν πιο σκοτεινά εκεί απ’ ό,τι στην κρεβατοκάμαρα και αισθανόμουν τυφλή. Στεκόμουν εκεί και περίμενα να πεθάνω ή να συνηθίσουν τα μάτια μου το σκοτάδι, όποιο συνέβαινε πρώτο. Δεν έβλεπα ακόμα τίποτα, αλλά τον άκουσα ν’ αναπνέει, ήταν ακριβώς μπροστά μου. Έγειρα προς το μέρος του, μπορούσα να νιώσω την ανάσα του, να μυρίσω την ξινίλα του στόματός του. Δεν ήταν καλό αυτό, δεν ήταν καλός εκείνος, δεν είχε καλές προθέσεις. Στεκόμουν εκεί και στεκόταν κι αυτός εκεί. Εξέπνευσε τον πικρό αέρα που κάνει τις γυναίκες να αμφιβάλλουν για τα πάντα κι εγώ τον εισέπνευσα, όπως έκανα πάντα. Εξέπνευσα τη σκόνη μου, τις στάχτες όλων αυτών που είχα καταστρέψει με την αμφιβολία κι εκείνος τη ρούφηξε στα πνευμόνια του. Τα μάτια μου είχαν αρχίσει να συνηθίζουν το σκοτάδι και είδα έναν άνδρα, έναν συνηθισμένο άνδρα, έναν ξένο. Κοιτούσαμε ο ένας στα μάτια του άλλου και ξαφνικά έγινα έξαλλη. Ψιθύρισα φύγε. Βγες έξω. Βγες έξω από το σπίτι μου.
_________
Αφού φύγαμε από το βενζινάδικο, πήγαμε σε ένα εστιατόριο που ο Κέβιν φαντάστηκε ότι θα μου άρεσε. Αλλά εγώ ακόμη σκεφτόμουν το αγόρι με το σφουγγάρι και έκανα συστηματικά το αντίθετο από ό,τι ήθελε ο Κέβιν. Δεν παρήγγειλα ούτε επιδόρπιο, ούτε κρασί, μόνο μια μικρή σαλάτα, για την οποία παραπονέθηκα. Αλλά δεν το έβαλε κάτω. Έκανε αστεία, ηλίθια αστεία στο αυτοκίνητο στη διαδρομή για το σπίτι μου. Ατσάλωσα τον εαυτό μου ενάντια στο γέλιο. Προτιμούσα να πεθάνω παρά να γελάσω. Δεν γέλασα. Δεν γέλασα. Αλλά πέθανα. Πέθανα.
Μετάφραση από τα Αγγλικά: Στέφανος Ντρέκος
Το διήγημα «Ο άνδρας στις σκάλες» της Αμερικανίδας Miranda July (γεν. 1974) είναι από τη συλλογή διηγημάτων No one belongs here more than you και είναι ένα από τα διηγήματα που συμπεριλήφθησαν στην παράσταση Κανείς δεν ανήκει εδώ περισσότερο από σένα της θεατρικής ομάδας Phantom Pain, τα οποία είναι και τα μοναδικά κείμενα της Miranda July που έχουν μεταφραστεί στα Ελληνικά. Δείτε κάποια αποσπάσματα από την παράσταση εδώ. Διαβάστε για τη ζωή και το έργο της πολυτάλαντης Miranda July στη WIKIPEDIA.
Στις σελίδες της Logotexnias21 δημοσιεύονται επίσης τα διηγήματα της Miranda July «Αυτό το άτομο» και «Ομάδα κολύμβησης», όπως επίσης και ένα κείμενο του Γιάννη Αστερή από το πρόγραμμα της παράστασης. Η Logotexnia21 ευχαριστεί πολύ τον Στέφανο Ντρέκο για την άδεια δημοσίευσης των κειμένων της παράστασης.
[Όταν έχεις γεννηθεί από κεφάλι, από κεφάλι θα πας.]
Το μόνο που μ’ ένοιαζε ήταν
να μην πάνε χαμένες οι προσπάθειές μου.
Χωρίς σκέψη ή ντροπή
έχυσα στο μηρό της·
αναπόφευκτο…
Όμως για μια στιγμή σας λέω ζωντάνεψε
σκούπισε το σπέρμα μου που έπεσε στη Γη
και ύστερα αναλήφθηκε.
Αν με ρωτάτε τώρα,
νομίζω πως έψαχνε απλώς μια ευκαιρία
ν’ αλλάξει δωδεκάθεο.
Φυλής 137
Στη δουλειά μου δεν έχω αναστολές
δεν προβάλλω αντιρρήσεις
κάνω ό,τι μου ζητήσουν
εξυπηρετώ το σκοπό τους
– εμμέσως και τον δικό μου
έχω τους λόγους μου
κάνω οικονομίες
ξοδεύω μόνο για την εμφάνισή μου
άλλωστε αυτό θέλουν οι πελάτες
και να ’μαι υγιής
συνήθως στην πρώτη συνάντηση τους ξενίζει το χρώμα
μερικοί διστάζουν να με ακολουθήσουν
όταν όμως η Mamma τούς βεβαιώνει για τις ικανότητές μου
πείθονται
εκεί που γελούν με την καρδιά τους
[και τότε στ’ αλήθεια χαίρομαι]
είναι λίγο πριν φύγουν
όταν εκείνη τους λέει πως
αν θελήσουν να με ξαναδούν
να ζητήσουν τη Χιονάτη
Μα πού ακούστηκε μαύρη Χιονάτη;
Η Ελευθερία Π. Τσίτσα γεννήθηκε το 1967 και σπούδασε Αγγλική Φιλολογία. Είναι μεταφράστρια και καθηγήτρια Αγγλικών. Στις σελίδες της Logotexnia21 δημοσιεύονται επίσης 3 ποιήματα από την πρώτη ποιητική συλλογή της, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ιωλκός, με τον γενικό τίτλο Στο μείον δύο, και το πεζοποιημα «Η φωλιά». Ποιήματά της συμπεριλαμβάνονται στο συλλογικό τόμο Μαραθωνοδρόμοι, ενώ συμμετείχε και στο συλλογικό τόμο Η ποίηση συναντά την ποίηση.
Στα βράχια πάνω από τον ποταμό Ιλλαγουάρα και εκεί
Καταφτάνουν τρία πλοία Εγγλέζικα
Σκίζουν τα γκρίζα νερά του όρμου
…
Πελώρια άσπρα πανιά
Πώς να τα έφτιαξαν άραγε
Τέτοια τέχνη πρώτη φορά του βλέπει
Από άλλο πλανήτη
…
Και τα πλοία είναι γεμάτα κατάδικους
Το αγόρι δεν έχει ξανακούσει κάτι τέτοιο
Να ορίζει κανείς έτσι την ύπαρξή του ως άνθρωπος
Και τα πλοία έχουν και αξιωματικούς και βαθμούς
Το αγόρι δεν έχει ξανακούσει κάτι τέτοιο
Να ορίζουν κάποιοι έτσι την ύπαρξή τους ως άνθρωποι
Και τα πλοία φέρουν μαζί τους την κοινωνική τάξη, τη θρησκεία, την ασθένεια και ένα πλήθος άλλα εργαλεία που κάνουν τον κόσμο μας αντικειμενικό, μαζί και τη βία που σε λίγο θα ισοπεδώσει το λαό του.
…
Αλλά το αγόρι δεν ξέρει τίποτα, δεν έχει ιδέα για όλα αυτά.
Ακόμα
…
Το μόνο που γνωρίζει
Η γη του, η φυλή του και οι άλλες φυλές
Πλάι τους
…
Και τώρα αυτά τα πανιά.
…
Αν γινόταν να γυρίσεις πίσω στον χρόνο και να πεις κάτι σε αυτό το αγόρι, μια κουβέντα, τι θα του έλεγες;
Θα πήγαινες στα βράχια, θα έδειχνες τα πλοία και θα ‘λεγες
Σκότωσέ τους. Μην αφήνεις ούτε έναν.
[...]
Το αγόρι: Έκλεψες μια twix.
Κλερ: Δεν την έκλεψα.
Το αγόρι: Την άρπαξες κι έφυγες.
Κλερ: Δεν ήταν κανένας εκεί.
Το αγόρι: Από τον αυτόματο πωλητή.
Κλερ: Ναι. Από μια μηχανή.
Ένα μεγάλο ηλεκτρονικό κουτί.
Μια twix μόνη στην τρύπα.
Και η σχισμή για τα κέρματα βουλωμένη.
Τι να έκανα;
Το αγόρι: Δεν είδες την υπάλληλο;
Κλερ: Την είδα.
Το αγόρι: Και γιατί δεν της ζήτησες να σε βοηθήσει;
Κλερ: Ζήτησα.
Είπα ‘Τι είναι αυτά βρε γαμιόλα, μας δουλεύετε;’ Είπα. ‘Τι παριστάνεις; Το Θεό; Μια κωλοσοκολάτα πεθύμησα και μου στήνεις ολόκληρο ηθικό δίλημμα; Γιατί, για να μας πιάσεις να κλέβουμε; Ό,τι τι; Ό,τι είμαστε όλοι εγκληματίες εκ φύσεως; Και πού να έβαζα τα γαμημένα τα λεφτά μου; Μια twix ήθελα όχι να πάθω ανεύρυσμα.’
Κι εκείνη χαμογελά και ρωτά ‘Θέλετε βοήθεια;’
‘Κοίτα με χριστιανή μου.’ της λέω. ‘Τι νομίζεις πως είμαι; Κάνα ζώο; Ένα μάτσο κρέας που τρώει ό,τι σκατά το ταΐσουν; Καμιά μου μου αγελαδούλα; Αυτό λες είμαι; Αγελαδούλα; Τη μία μου μου χαλαρά και την άλλη σφαγείο; Περπατάω μουγκρίζω και σβήνω σταθερά κάθε ίχνος μου από τη γη;
‘Ναι, μωρή.’ Λέω, ‘Ναι, θέλω βοήθεια.’
Το αγόρι: Έτσι ζητάς βοήθεια εσύ; Ξεσπάς στους ανθρώπους;
Κλερ: Με δουλεύεις; Δε ξέσπασα εγώ σε κανέναν.
Το αγόρι: Αν ζορίζεις τους ανθρώπους είναι σα να ξεσπάς πάνω τους.
Κλερ: Ζόρισα εγώ κανέναν;
Το αγόρι: Πήγες να φύγεις χωρίς να πληρώσεις.
Κλερ: Γιατί να δώσω σημασία σε κάποιον που δεν έχει καν φροντίσει να υπάρχει;
Χορωδία: Σκότωσέ τον.
Το αγόρι: Δεν ξέρω.
Χορωδία: Χύστου στη μούρη οξύ.
Το αγόρι: Μήπως..; Δεν ξέρω… έχεις οργή μέσα σου, Κλερ;
Χορωδία: Τρίψε του τις πληγές με λεμόνι.
Κλερ: Τι;
Χορωδία: Γδάρε του το δέρμα.
Κόψε τους τένοντες του.
Ξέσκισε του με σουγιά τον ουρανίσκο.
Το αγόρι: Εσένα αναλύουμε, Κλερ.
Δεν είναι κανείς άλλος εδώ.
Χορωδία: Τσάκισε κόκκυγα.
Διάλυσε φάλαγγα.
Τσάκισε κλείδα.
Σπάσε κερκίδα.
Κλερ: Δεν έχω οργή.
Χορωδία: Ρίξε στο μάτι ροχάλα.
Κλερ: Μια γαμημένη twix πεθύμησα.
Χορωδία: Βγάλτου τα μάτια.
Φτύσε στις τρύπες.
Βάλε πίσω τα μάτια.
Και ρίξε ροχάλα ξανά.
Το αγόρι: Κλερ;
Πώς θα σε βοηθήσουμε να καταλάβεις αυτό που έπαθες;
Κλερ: Είχα κρυφτεί στην αποθήκη.
Εγώ και η κυρία Σινχ.
Ακούστηκαν βήματα.
Η κυρία Σινχ ξαφνιάστηκε και της ξέφυγε μια κραυγή.
Και κατάλαβε ότι ήμασταν εκεί.
Έδωσε μια κλωτσιά στην πόρτα και μας είδε.
Μετά είπε -
Έχω μια σφαίρα.
Κι εσείς είστε δύο -
Ποια θέλετε να πυροβολήσω;
Δε θέλω να καταλάβω τι έπαθα εγώ,
Ξέρω πολύ καλά τι μου συνέβη.
Θέλω να καταλάβω τι έπαθε εκείνος.
[...]
Το αγόρι: Δεν τον ξέρω τον ήξερα. Τον ήξερα. Πηγαίναμε στο ίδιο σχολείο αλλά δεν ήμουν και φίλος του.
Κλερ: ΟΚ.
Το αγόρι: Οι εφημερίδες επιμένουν πως ήμουν φίλος του. Δεν ήμουν φίλος του.
Κλερ: Τον ήξερα όμως, είπες.
Το αγόρι: Τον ήξερα γιατί δε μας συμπαθούσε κανείς στο σχολείο.
Στα διαλείμματα χωνόμασταν πίσω από τους πάγκους με τους σωλήνες της χημείας για να μη μας βρουν και μας σπάσουν στο ξύλο.
Τον νοιαζόμουν και με νοιαζόταν. Τίποτα παραπάνω.
Δεν ήμασταν κοντινοί, απλά βρεθήκαμε μαζί.
Κλερ: Όταν λες τον νοιαζόσουν;
Το αγόρι: Επειδή τον βαρούσαν.
Τις πιο πολλές φορές – ή κάναμε παρέα, μιλούσαμε, τέτοια…
Κλερ: Τι λέγατε;
Το αγόρι: Για κορίτσια – για τον στρατό – για αυτοκίνητα-
Για το Πλεηστέησιον.
Κλερ: Γιατί δεν τον συμπαθούσε κανείς;
Το αγόρι: Γιατί ήταν αδύναμος.
Κλερ: Δηλαδή;
Το αγόρι: Στο μυαλό, σκέψεις, τα παρατούσε εύκολα. Καταλαβαίνετε πως το λέω;
Κλερ: Του έκαναν καψόνια επειδή τα παρατούσε εύκολα;
Το αγόρι: Ναι.
Κλερ: Αυτό είναι απαίσιο.
Το αγόρι: Γιατί περίεργο σας φαίνεται;
Κλερ: Όχι;
Το αγόρι: Τότε πρέπει σας ήσασταν πολύ δημοφιλής στο σχολείο.
Όσοι ήταν δημοφιλείς στο σχολείο πάντα έχουν να λένε ότι οι άνθρωποι είναι από τη φύση τους καλοί. Αλλά δεν είναι αλήθεια. Οι άνθρωποι στη ρίζα τους δεν είναι καλοί.
Όταν όμως στο σχολείο οι πιο πολλοί σε αντιπαθούν καταλήγεις με μια πολύ συγκεκριμένη εικόνα για την ανθρωπότητα. Μαύρη χολή.
Κλερ: Αυτό είναι βαριά κατάθλιψη.
Το αγόρι: Δε νομίζω. Για μένα αυτό είναι η σωτηρία.
Ο καθένας έχει απαιτήσεις από τη ζωή του.
Το θέμα είναι πόσο ψηλές είναι.
[...]
Χορωδία: (Ένα μέλος της Χορωδίας διαβάζει το κείμενο από αναλόγιο)
Τα ανθρώπινα πλάσματα είναι ένα είδος πιθήκου. Οι πιο κοντινοί μας πίθηκοι είναι οι κοινοί Χιμπατζήδες και οι Πυγμαίοι Χιμπατζήδες ή αλλιώς Μπονόμπο.
Όπως οι άνθρωποι, οι κοινοί χιμπατζήδες εξελίχθηκαν στο πλαίσιο μικρών συμμοριών που τριγύριζαν στο δάσος και τη σαβάνα, κυνηγοί και συλλέκτες. Οι κοινοί χιμπατζήδες είναι ζώα κυριαρχικά και βίαια. Τις ομάδες τους τις κυβερνούν ισχυρά αρσενικά. Άλφα μέιλς. Κοινές πρακτικές τους ο βιασμός και η βρεφοκτονία. Αν μία ομάδα χιμπατζήδων συναντηθεί με μία άλλη ομάδα χιμπατζήδων στο δάσος θα αρχίσουν να πολεμάνε ο ένας τον άλλον μέχρι να καταλήξουν στο ποιος έχει την επικυριαρχία της επικράτειας.
Οι Μπονόμπος εξελίχθηκαν κι αυτοί στο πλαίσιο μικρών συμμοριών που τριγύριζαν στο δάσος και τη σαβάνα, κυνηγοί και συλλέκτες. Οι Μπονόμπος συστήνονται κάνοντας σεξ. Τις ομάδες των Μπονόμπος κυβερνούν ωριμότερα θηλυκά με κύρια φροντίδα τους τη διατήρηση ενός υψηλού επιπέδου συνεχούς επικοινωνίας στην ομάδα. Αν μία ομάδα από Μπονόμπος συναντήσει μια άλλη ομάδα Μπονόμπος μες στο δάσος, οι δύο ομάδες αρχίζουν κάνοντας σεξ.
Οι άνθρωποι μοιραζόμαστε το 98% του DNA μας με τους Μπονόμπο, όπως μοιραζόμαστε και το 98% του DNA μας με τους κοινούς Χιμπατζήδες.
Το άλλο 2% είμαστε απλά εμείς.
[...]
Μετάφραση από τα Αγγλικά:Αντώνης Γαλέος
Το θεατρικό έργο του Σκωτσέζου Ντέηβιντ Γκρέηγκ (γεν. 1969) «Tα Γεγονότα» ανέβηκε πρώτη φορά το 2013 και απέσπασε το Πρώτο Βραβείο στο διεθνούς κύρους Φεστιβάλ Fringe στο Εδιμβούργο, όπως επίσης και το Βραβείο Carol Tambor, ενώ ήταν υποψήφιο για Καλύτερο Νέο Έργο στα What's on Stage Awards (2014). Ήταν το Νο 1 στη λίστα της εφημερίδας The Guardian για το Καλύτερο Θέατρο του 2013. Η Lyn Gardner έγραψε μεταξύ άλλων: «Το θέατρο συχνά αποπειράθηκε αλλά απέτυχε νε εξερευνήσει τις έννοιες της παράνοιας και του κακού. Τα Γεγονότα ρίχνουν μια κλεφτή ματιά, και αυτό είναι προτιμότερο. Η γοητεία τους έγκειται στο ότι είναι γεμάτα αμφιβολίες και ειλικρίνεια – όπως και η πρωταγωνίστρια- σχετικά με τη λειτουργία τους, την κατακερματισμένη αισθητική τους, σχετικά με το τι εννοούμε με τον όρο κοινωνία και το πόσο ανυπεράσπιστοι είμαστε μπροστά στην απρόσμενη έκρηξη βίας».(The Guardian). O Ben Brantley σημείωσε στην κριτική του για τους New York Times: «Μία οξυμένη αγωνία που χτυπά τους τοίχους του τελετουργικού στα Γεγονότα, ένα σοβαρό, στοχαστικό και εντέλει πολύ συγκινητικό έργο για την πράξη της βίας που κλονίζει την πίστη».
Ο Ντέηβιντ Γκρέηγκ δέχτηκε μία πρόσκληση για να μεταβεί στη Νορβηγία και να γράψει ένα έργο για τα τραγικά γεγονότα της 22ας Ιουλίου του 2011, όταν ο Άντερς Μπρέιβικ σκότωσε 79 άτομα, τα περισσότερα νεαρά παιδιά. Κατά την παραμονή του στο Όσλο, βρέθηκε τυχαία στην παράσταση μιας χορωδίας. Τότε κατάλαβε τι έργο ήθελε να γράψει: μπροστά του βρισκόταν η ακριβώς αντίθετη εικόνα από αυτή που τον στοίχειωνε τόσες μέρες. Μπροστά του, ανοίγονταν δυο δρόμοι, δυο επιλογές στην ανθρώπινη ζωή: η συνεργασία ή η διάλυση, η δημιουργία ή η σφαγή, η αρμονία ή το χάος. Είναι ένα έργο για μια τραυματισμένη κοινωνία που αποζητάει να θεραπευτεί, δοκιμάζοντας τα όρια της ανθρώπινης επικοινωνίας.
Τα γεγονότασε μετάφραση και σκηνοθεσία του Αντώνη Γαλέου ανέβηκαν σε πανελλήνια πρεμιέρα στο Μιρκό Γκλόρια στις 12 Μαρτίου 2015. Το έργο έχει γραφτεί για να παίζεται με τη βοήθεια μιας χορωδίας και σε κάθε παράσταση μια χορωδίααπό σπουδαστές του Β΄ έτους της δραματικής σχολής Δήλος συνοδεύει τους ηθοποιούς και στηρίζει την αφήγηση με πολλούς αναπάντεχους τρόπους.
Διαβάστε στις σελίδες της Logotexnia21 ένα απόσπασμα από ένα γράμμα του Φραντς Κάφκα στον φίλο του Μαξ Μπροντ, από την εποχή που εργαζόταν ως υπάλληλος στο «Ίδρυμα Ασφάλισης Εργατικών Ατυχημάτων για το Βασίλειο της Βοημίας στην Πράγα», το διήγημα «Η κρίση», αφιερωμένο στην αγαπημένη του Φελίτσε Μπάουερ, και αποσπάσματα από το ημερολόγιο του συγγραφέα και από γράμματά του στη Φελίτσε Μπάουερ και τη Μίλενα Γέσενσκα σχετικά με αυτό το διήγημα, ένα ανεπίδοτο γράμμα του συγγραφέα στον φίλο του Μαξ Μπροντ για τον Τόνιο Κραίγκερ του Τόμας Μανν και το κείμενο του Αλέξανδρου Κυπριώτη Η αποστροφή για τη νουβέλα του Φραντς Κάφκα Η μεταμόρφωση.
Το διήγημα «Ο άνδρας στις σκάλες» της Αμερικανίδας Miranda July (γεν. 1974) είναι από τη συλλογή διηγημάτων No one belongs here more than you και είναι ένα από τα διηγήματα που συμπεριλήφθησαν στην παράσταση Κανείς δεν ανήκει εδώ περισσότερο από σένα της θεατρικής ομάδας Phantom Pain, τα οποία είναι και τα μοναδικά κείμενα της Miranda July που έχουν μεταφραστεί στα Ελληνικά. Δείτε κάποια αποσπάσματα από την παράσταση εδώ. Διαβάστε για τη ζωή και το έργο της πολυτάλαντης Miranda July στη WIKIPEDIA.
