Πάνος Σαμαράς, Νύχτα

Archip_Iwanowitsch_Kuindshi_Night on the Dnepr (1880)
1

ΜΑΗΣ, 1941
Έφτασα στην Αθήνα ένα βράδυ σπαρμένο άστρα και δροσιά, δίχως να καταλάβω γιατί, κι αφού έφτασα δεν ήξερα τι ζητούσα. Προσπάθησα να σκεφτώ, έβαλα τους συλλογισμούς μου όσο καλύτερα μπορούσα στη σειρά και χωρίς ταλαντέματα, διαπίστωσα πως δεν ζητούσα τίποτα σε τούτον τον τόπο, δεν ήξερα τι να κάνω, μήτε είχα να πάω πουθενά.
Τα βράδια καθόμουν στους πάγκους των κήπων. Άφηνα τα μάτια μου να χαθούν στη σκοτεινή αγκαλιά τους και περπατούσα στην πορεία που δεν είχε τελειώσει. Ανατρίχιαζα ως βαθιά στην καρδιά μου κι ορκίζομαι, πως δεν τόθελα ν' ανατριχιάζω. Άκουγα καθαρά τον βαρύ και σπασμένο ήχο των βημάτων μέσα σ' ένα τελματωμένο σκοτάδι, άκουγα τις δυνατές κουβέντες και τιες ξετσίπωτες βρισιές. Φορές-φορές ξεχώριζα ανάμεσά τους ένα τραγούδι λυπημένο, που έπεφτε στάλα-στάλα στη νύχτα. Περπατούσαμε από χωριό σε χωριό νηστικοί, αξύριστοι και κουρελιασμένοι. Ζητιανεύαμε με γουρλωμένα μάτια μια μπουκιά μπομπότα ή κριθαρένιο ψωμί, μια ρουφηξιά καπνό και κατηφορίζαμε. Όταν τα πόδια μας λύγιζαν, ανάβαμε σε τόπους απάνεμους φωτιά με ξερόκλαδα ή τρυπώναμε στ' αχούρια να κοροϊδέψουμε το πληγωμένο κορμί μας. Ήμαστε μια συντροφιά από δέκα στρατιώτες και γυρνούσαμε, δίχως τα όπλα μας, απ' το μέτωπο. Κανένας μας δεν ήταν σε θέση να πει πού πηγαίναμε. Το μόνο που ξέραμε ήταν πως περπατούσαμε κατά το νότο.
Τα βήματα της πορείας πατούσαν στην καρδιά μου. Η καρδιά μου έσταζε μαύρο αίμα και πόναγα. Θόλωνε ο νους μου. Αισθανόμουν τα πόδια μου μολυβένια, αισθανόμουν τον όγκο του κορμιού μου να ελαττώνεται και ψιθύριζα σιγανά: “Η πορεία δεν τελείωσε. Η πορεία...” Διαπίστωνα πως ήταν πολύ εξαντλητική κι έλεγα, πώς το καλύτερο που είχα να κάνω, ήταν να μη συλλογίζουμαι τίποτα.
Όλες τις ώρες με τύλιγε η πλήξη σαν ένα πελώριο χταπόδι. Μάταια αγωνιζόμουν να ελευθερωθώ. Κι η πλήξη δεν πήγαζε αποκλειστικά απ' την καρδιά μου. Αν έφταιγε αυτή, σε διαβεβαιώνω, ότι, μ' όλο που έμοιαζα μ' ένα σκουριασμένο φύλλο πεσμένο πριν το φθινόπωρο σε γυμνή ρεματιά, θάσφιγγα τα δόντια ν' απαλλαγώ από τους εφιάλτες μου, από κάθε τι που θάκανε να λυπάμαι μονάχα εγώ, να βρίζω τον εαυτό μου και πολλές φορές να επιθυμώ την εκμηδένισή μου κάτω απ' τα βήματα αυτής της ατέλειωτης πορείας. (Την εκμηδένισή μου;)
Σ' αυτήν την ιστορία περπάτησαν πλάι μου, πιασμένοι χέρι-χέρι, χιλιάδες άνθρωποι. Με τις ίδιες σκέψεις, τις λύπες και τα όνειρα. Χιλιάδες άνθρωποι... Δεν είμαι μονάχος. Αυτό είναι κάτι, αυτό είναι πολύ.
Τα βράδια, όταν δεν καθόμουν στους πάγκους, γύριζα στους δρόμους. Δεν τολμούσα να ρωτήσω τον εαυτό μου, γιατί γυρνούσα στους δρόμους. Σε τούτους τους περιπάτους συλλογιζόμουν κάθε φορά τα πλήθη του κόσμου, που την ίδια ώρα διαβαίναν στους δρόμους με χίλιες διάφορες σκέψεις. Συλλογιζόμουν και τις χιλιάδες χρόνια, που πέρασαν απ' αυτόν τον πλανήτη, έγραψαν τα βήματά τους αδέσποτα κι έφυγαν ανερώτητα, όπως ήρθαν. Τα βήματά τους... Αμέτρητες χιλιάδες βήματα, όσοι και οι άνθρωποι, που κάθε φορά έρχονται και φεύγουν κι αυτοί ανερώτητοι. Με τα ίδια όνειρα και τις ίδιες ελπίδες. Κουνούσα το κεφάλι μου, κοιτούσα τα άστρα με την προσπάθεια να μαντέψω την επιφάνειά τους και τάχυνα το βήμα, δίχως νάχω να πάω πουθενά.
Προσπαθούσα να κρατήσω τον εαυτό μου σε κάποια ισορροπία. Έλεγα πως ήμουν κι εγώ άνθρωπος με νου και καρδιά και πως αν δεν σκοτώθηκα στο μέτωπο, έπρεπε να ζήσω. Γιατί να ζήσω;
Συχνά έπαιρνα το δρόμο γι' απάνω. Η νύχτα ήταν πολύ επικίνδυνη και πολύ σκοτεινή για έναν ολομόναχο άνθρωπο, όσο κι αν ήταν ασήμαντος όπως εγώ. Εκεί με περίμενε η υγρασία να με κλείσει μέσα στην αγκαλιά της – αν και το ήθελα, μου ήταν αδύνατο να την απαρνηθώ - και να ονειρευτώ μέσα στην χωματένια αναπνοή της την Λουκία, τη Μάγδα, τους δικούς μου.

[…]



Πάνος Σαμαράς, Νύχτα / Το χαμένο λιβάδι

Το παραπάνω απόσπασμα είναι το πρώτο κεφάλαιο από το μυθιστόρημα του Πάνου Σαμαρά (1915-1971) Νύχτα (1952), το οποίο αποτελεί μαζί με το μυθιστόρημα Το χαμένο λιβάδι (1955) τη διλογία του Πάνου Σαμαρά που κυκλοφόρησε τον Δεκέμβριο του 2017 από τις εκδόσεις Σκαρίφημα και είναι το μοναδικό βιβλίο αυτού του σημαντικού εκπροσώπου της γενιάς του '30 που κυκλοφορεί σήμερα στα Ελληνικά.
Διαβάστε εδώ μία κριτική του Θανάση Νιάρχου για τη διλογία αυτή, και εδώ μία κριτική της Βιβής Γεωργαντοπούλου
.

Εύη Μαυρομμάτη, Παζλ

769px-Meisje_met_de_parel


Παζλ

Στην Ειρήνη Β. – επειδή μπορεί



Είναι η αγαπημένη της ασχολία.
Όλα όσα έχει φτιάξει αποτελούνταιαπό πολλά κομμάτια.
Στο γραφείο της έχει ξεμείνει από παλιά
Η δημιουργία του Αδάμ.
Πίσω από την πόρτα,
κορνιζαρισμένα αλλά ξεκρέμαστα ακόμα,
η Μόνα Λίζα και η Ακαδημία των Αθηνών.
Είχε ολοκληρώσει και τον Όλυμπο του Ρομάνο
–2.500 κομμάτια μέσα σε πέντε μόνο ώρες–,
αλλά πάνω σε μια μετακόμιση
διαλύθηκε.

Το πιο δύσκολο απ’ όλα ήταν
Το κορίτσι με το μαργαριταρένιο σκουλαρίκι
του Βερμέερ.
Αυτό το έχει βάλει σε μια χρυσή αντικέ κορνίζα
και το έχει κρεμάσει πάνω από το κρεβάτι της.
Στο πίσω μέρος, με κόκκινο ανεξίτηλο μαρκαδόρο,
είναι γραμμένος ο στίχος:
«Έχει νόημα να προχωρήσουμε
πριν παραιτηθούμε από την ομορφιά».

Έτσι θυμάται πάντα πως
εκείνο, το άλλο παζλ των 14.244 ημερών
–για το οποίο χρόνια αναζητούσε ένα χέρι
να της το συναρμολογήσει–
μόνο η ίδια μπορεί να το φτιάξει.
Και πρέπει να το φτιάξει
«όσο [αυτό] ακόμη λάμπει».





Το ποίημα «Παζλ» είναι από την πρώτη ποιητική συλλογή της Εύης Μαυρομμάτη (γεν. 1978) Όχι τα λόγια, που κυκλοφορεί από τις εκδόσεις Ροές. 
Η Εύη Μαυρομμάτη άρχισε να δημοσιεύει ποιήματά της το 2009 στη Logotexnia21
Από τότε έχουν δημοσιευτεί μεταφράσεις, κείμενα και ποιήματά της σε διάφορα ηλεκτρονικά περιοδικά, όπως επίσης και στα έντυπα Ποίηση και Ποιητική
Δείτε εδώ όλες τις δημοσιεύσεις της Εύης Μαυρομμάτη στη Logotexnia21.

LESARTEN / ΑΝΑΓΝΩΣΕΙΣ



Το Τμήμα Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας του Πανεπιστημίου Αθηνών, στο πλαίσιο των εκδηλώσεων «Αθήνα, Παγκόσμια Πρωτεύουσα Βιβλίου 2018», και σε συνεργασία με τη Γερμανική Υπηρεσία Ακαδημαϊκών Ανταλλαγών και τη Vision Network Athens, σας προσκαλεί στο Ελληνογερμανικό Φεστιβάλ Λογοτεχνίας, στο οποίο θα συμμετέχουν γνωστοί συγγραφείς και μεταφραστές, εκδοτικοί οίκοι και, φυσικά, αναγνώστες.

Οι «Αναγνώσεις» προσφέρουν ένα πολύπλευρο πρόγραμμα εκδηλώσεων γύρω από το βιβλίο που στόχο έχει να προάγει τις σχέσεις της ελληνικής και της γερμανικής λογοτεχνίας αλλά και τη συζήτηση για ζητήματα που αφορούν τη λογοτεχνία — τις δυνατότητες και τους όρους δημιουργίας της. Η παρακολούθηση του προγράμματος είναι ελεύθερη για όλους όσοι ενδιαφέρονται για τη λογοτεχνία ενώ οι εκδηλώσεις πραγματοποιούνται στα ελληνικά (ή με ελληνική μετάφραση). Το Φεστιβάλ πραγματοποιείται με την υποστήριξη της Πρεσβείας της Ομοσπονδιακής Δημοκρατίας της Γερμανίας στην Αθήνα.


Πρόγραμμα


Πέμπτη, 24 Μαΐου
Αμφιθέατρο «Άλκης Αργυριάδης», Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Πανεπιστημίου 30

17:00 
Μουσική έναρξη του Φεστιβάλ με το αθηναϊκό σύνολο POLIS Ensemble
Χαιρετισμοί των διοργανωτών (Τμήμα Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας / Vision Network Athens)

18:00 – 20:30 / Μεταμορφώσεις

Διάλεξη:  
Ράινερ Σταχ: Το ραντάρ του Κάφκα. Ο κλασικός μας στον 21ο αιώνα.
Αναγνώσεις: 
Η Άντζη Σαλταμπάση διαβάζει αποσπάσματα από το μυθιστόρημα Μπερλίν (Berlin).
Η Μαρία Τοπάλη παρουσιάζει ποιήματα από την Ανθολογία ελληνικής ποίησης του 21ου αιώνα.
Ο Ντουρς Γκρύνμπάιν μαζί με τον συγγραφέα και μεταφραστή Θανάση Λάμπρου διαβάζουν ποιήματα από τη συλλογή Zündkerzen, που μόλις κυκλοφόρησε, καθώς και από τη συλλογή Ο αστρονόμος.
Συντονίζει ο Τέο Βότσος /  Γλώσσες: γερμανικά, ελληνικά




Παρασκευή, 25 Μαΐου
Αμφιθέατρο «Άλκης Αργυριάδης», Εθνικό και Καποδιστριακό Πανεπιστήμιο Αθηνών, Πανεπιστημίου 30

14:00 – 14:45 / Πρωτοβουλίες

Προκήρυξη διαγωνισμού μετάφρασης από την Vision Network Athens (Ζωή Τόλη).
Εργαστήριο δημιουργικής γραφής: νέοι συγγραφείς παρουσιάζουν τη δουλειά τους (Ειρήνη Κορώνη / Πέτρος Κωσταράς).
Μεταπτυχιακός λογοτεχνικός κύκλος: μεταφράζοντας τον Κουρτ Τουχόλσκυ.
Γλώσσες: γερμανικά, ελληνικά


15:00 – 16:30 / Εκδοτικά προφίλ

To Κέντρο Νέου Ελληνισμού (CemoG) και οι Εκδόσεις Ρωμιοσύνη (Χρήστος Αστερίου). 
Η εφημερίδα Griechenland Zeitung (Γιαν Χούμπελ / Ρόμπερτ Στάντλερ). 
Greek Classics in Translations – οι εκδόσεις Αιώρα (Άρης Λασκαράτος / Τόμας Πλάουλ.
Γλώσσες: γερμανικά, ελληνικά


17:00 – 19:30 / Η τέχνη της μετάφρασης και η αγορά του βιβλίου στην Αθήνα

Συζήτηση με τη συμμετοχή του Χρήστου Αστερίου (συγγραφέα και μεταφραστή), της Έλενας Νούσια (συγγραφέως και μεταφράστριας), του Αλέξανδρου Κυπριώτη (συγγραφέα και μεταφραστή) και του Σωτήρη Σελαβή (συγγραφέα και μεταφραστή, εκδόσεις Περισπωμένη).
Συντονίζει ο Χανς-Μπέρνχαρντ Σλουμ / Γλώσσα: ελληνικά


20:00 – 20:30 / Παράσταση

Η βραδιά θα κλείσει με το γερμανόφωνο θεατρικό εργαστήρι του Τμήματος Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας υπό τη διεύθυνση της Βάγιας Καπουράνη
Γλώσσα: γερμανικά



Σάββατο, 26 Μαΐου
Café Zoe’s, Ακαδημίας 37, 1ος όροφος

12:00 – 14:00 / Φιλολογικό καφενείο

Υποδοχή (Vision Network Athens) Αναγνώσεις.
After hour project (Στέφανος Σταγάκης).
Ο λογοτεχνικός κύκλος του συλλόγου των μεταπτυχιακών φοιτητών σάς προσκαλεί στη διάλεξη του Βασίλειου Βερτουδάκη με θέμα τις συλλογές διηγημάτων Wanderer, kommst du nach Spa... του Χάινριχ Μπελ και Die Eiche Goethes in Buchenwald του Γιόζεφ Ροτ.
Γλώσσα: ελληνικά




Οι συγγραφείς:
Ο Ντουρς Γκρύνμπάιν (Durs Grünbein) γεννήθηκε το 1962 στη Δρέσδη. Μετά το 1989 ταξίδεψε για μεγάλο χρονικό διάστημα στην Ευρώπη, στη Νοτιοανατολική Ασία και στις ΗΠΑ. Το έργο του περιλαμβάνει μεταξύ άλλων τα έργα Aischylos. Die Perser (2001) και το Antike Dispositionen (2005), ενώ στα ελληνικά έχει κυκλοφορήσει η συλλογή Ο αστρονόμος (2012), καθώς και, πρόσφατα (το 2017), οι συλλογές Die Jahre im Zoo και Zündkerzen. Πολυβραβευμένος, έχει τιμηθεί με το Βραβείο Πέτερ Χούχελ (Peter-Huchel-Preis), το Βραβείο Λεόνς και Λένα (Leonce-und-Lena Förderpreis), το Βραβείο Γκέοργκ Μπύχνερ (Georg-Büchner-Preis) και το Λογοτεχνικό Βραβείο Φρήντριχ Χαίλντερλιν (Friedrich-Hölderlin-Literaturpreis). Ζει και εργάζεται ως ποιητής, μεταφραστής και δοκιμιογράφος στο Βερολίνο και τη Ρώμη.
Η Άντζη Σαλταμπάση, συγγραφέας, δημοσιογράφος και μεταφράστρια γερμανικής λογοτεχνίας, γεννήθηκε το 1973 στην Αθήνα. Σπούδασε δημοσιογραφία, γερμανική γλώσσα και φιλολογία, καθώς και μετάφραση-μεταφρασεολογία στο ΕΚΠΑ. Το 2009 ήταν υποψήφια για το Βραβείο Λογοτεχνικής Μετάφρασης του Ευρωπαϊκού Κέντρου Μετάφρασης «ΕΚΕΜΕΛ». Το 2011 ήταν υπότροφος του προγράμματος Europäische Journalisten-Fellowships στο Ελεύθερο Πανεπιστήμιο του Βερολίνου (FU Berlin). Το Μπερλίν, το πρώτο της βιβλίο, κυκλοφόρησε το 2017 από τις εκδόσεις Πόλις. Ζει στην Αθήνα και το Βερολίνο.
Ο Ράινερ Σταχ (Reiner Stach) γεννήθηκε το 1951 στο Ρόχλιτζ. Σπούδασε φιλοσοφία, μαθηματικά και λογοτεχνία στο Πανεπιστήμιο της Φρανκφούρτης του Μάιν. Θεωρητικός της λογοτεχνίας, εργάστηκε ως επιμελητής στις εκδόσεις S. Fischer. Αρθρογράφος, επιμελητής εκθέσεων, είναι συγγραφέας της τρίτομης βιογραφίας του Φρανς Κάφκα Franz Kafka Biographie (2002/2008/2014), καθώς και του Kafka von Tag zu Tag. Dokumentation aller Briefe und Tagebücher und Ereignisse (2017). Έχει τιμηθεί με το Βαυαρικό Βραβείο Βιβλίου 2015 και το Βραβείο Joseph-Breitbach 2016. Ζει στο Βερολίνο.
Η Μαρία Τοπάλη γεννήθηκε στη Θεσσαλονίκη το 1964. Σπούδασε νομικά στην Αθήνα και στη Φρανκφούρτη, όπου εκπόνησε τη διδακτορική της διατριβή στα νομικά, ως υπότροφος του Ιδρύματος Daimler-Benz. Νομικός, ποιήτρια, κριτικός λογοτεχνίας στην Καθημερινή και άλλα έντυπα, μεταξύ των οποίων τα περιοδικά Ποιητική (μέλος της Συντακτικής Επιτροπής) και Φάρμακο. Ποιητικές συλλογές της έχουν κυκλοφορήσει από εκδοτικούς οίκους της Αθήνας, ανάμεσά τους Οι Λέξεις μου (2015) και το Μαζί τ’ ακούγαμε (κυκλοφορεί το 2018 από τις εκδόσεις Πατάκη). Ζει στην Αθήνα και εργάζεται στο Εθνικό Κέντρο Κοινωνικών Ερευνών (EKKE).

Συμμετέχουν επίσης:
Χρήστος Αστερίου (συγγραφέας, μεταφραστής), Γιαν Χύμπελ (εκδότης), Βάγια Καπουράνη (θεατροπαιδαγωγός), Αλέξανδρος Κυπριώτης (συγγραφέας, μεταφραστής), Θανάσης Λάμπρου (συγγραφέας, μεταφραστής), Άρης Λασκαράτος (εκδότης), Έλενα Νούσια (συγγραφέας, μεταφράστρια), Τόμας Πλάουλ (κριτικός της λογοτεχνίας, παραγωγός του ραδιοφώνου), Χανς-Μπέρνχαρντ Σλουμ (μεταφραστής, ιστορικός, θεωρητικός της λογοτεχνίας), Σωτήρης Σελαβής (εκδότης, γραφίστας), Ρόμπερτ Στάντλερ (εκδότης), Βασίλειος Βερτουδάκης (Κλασικός Φιλόλογος), Τέο Βότσος (μεταφραστής, κριτικός κινηματογράφου και λογοτεχνίας).
Το POLIS Ensemble ιδρύθηκε τον Δεκέμβριο του 2011 στην Αθήνα. Έχει πραγματοποιήσει πολυάριθμες εμφανίσεις σε αίθουσες συναυλιών και σε φεστιβάλ μουσικής και έχει συνεργαστεί με γνωστούς καλλιτέχνες. Πρόσφατα κυκλοφόρησε το CD Polis Ensemble (2017). Μουσικοί του POLIS Ensemble: Νίκος Παραουλάκης (νέυ), Γιώργος Κοντογιάννης (λύρα - κρουστά), Στέφανος Δορμπαράκης (κανονάκι - φωνητικά), Αλέξανδρος Καψοκαβάδης (πολίτικο λαούτο - φωνητικά), Θεόδωρος Κουέλης (κοντραμπάσο,φωνητικά), Μανούσος Κλαπάκης (κρουστά).
Διερμηνείς (Οι συγγραφείς διαβάζουν, 24.5.2018): Γιάννης Φραγκιαδάκης / Ναταλία Παπαγιαννοπούλου

Συνδιοργανωτές
Μη κερδοσκοπικός οργανισμός Vision Network Athens, Διαπολιτισμικές επαφές στην Εκπαίδευση, την Τέχνη και την Επιστήμη.
Οργανωτική επιτροπή: Αικατερίνη Μητραλέξη (καθηγήτρια και Πρόεδρος του Τμήματος Γερμανικής Γλώσσας και Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών), Κατερίνα Καρακάση (αναπληρώτρια καθηγήτρια Γερμανικής Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών), Όλγα Λασκαρίδου (επίκουρη καθηγήτρια Γερμανικής Φιλολογίας, Πανεπιστήμιο Αθηνών), Ekkehard W. Haring (λέκτορας του DAAD, Πανεπιστήμιο Αθηνών).

LinkWithin

Related Posts with Thumbnails