Στάθης Τσαγκαρουσιάνος, H πρώτη φορά που ήμουν ελεύθερος

Η απελευθερωτική μαγεία του πρώτου βιβλίου που σου αλλάζει τη ζωή.

Όταν μπορούσα ακόμα να αλλάζω, υπήρξε ένας συγγραφέας που με άλλαξε. Ο Ντύλαν Τόμας. Ήταν ένα μικρό, πράσινο βιβλίο ενός οίκου που δεν υπάρχει πια. Τίτλος: Κάτω από το Γαλατόδασος. Και μετά, ένα άλλο με τέσσερα σύντομα διηγήματά του από το Portrait of the artist as a young dog - χάλια μετάφραση, αλλά τη δουλειά της την έκανε. Πρωτοετής στη Νομική, προβλήματα και όνειρα, στριμωξίδι μέσα κι έξω. Ένιωθα ότι δεν με καταλαβαίνει κανείς.

Άκουγα μουσική και διάβαζα. Με την τρυφερή μοναξιά του Αταίριαστου. Με ένα μολύβι υπογράμμιζα τις φράσεις που θεωρούσα δυνατές και τις κόπιαρα στα κομπιασμένα μου χειρόγραφα. Ήμουν περίπου μια όρθια τραγωδία που αναζητά την κάθαρσή της - συνεπώς, με είλκυαν τα ερέβη, οι σκοτεινοί ήρωες, ένας σχετικός στόμφος. Η μεταπολίτευση, με τα μπαγλαμαδάκια της, με σιγοντάριζε. Δεν ήξερα ότι όλα τα παιδιά της ηλικίας μου τραβάνε ανάλογα ζόρια, αν και όχι ακριβώς τα ίδια.

Ώσπου διάβασα το Γαλατόδασος - και ένας ανεμοστρόβιλος με πήρε και με σήκωσε σε μια χώρα από όπου δεν γύρισα ποτέ. Κυριολεκτώ. Στη χώρα του εαυτού μου. Η πραγματικότητα σκίστηκε, σαν αλλεπάλληλα σεντόνια, και είδα από πίσω έναν τόπο όπου ήμουν αποδεκτός, για πρώτη φορά. Το αίσθημα μιας τέτοιας ορμής και ευεργεσίας ήταν (και είναι) το πιο κοντά σε μαγεία που ένιωσα ποτέ στη ζωή μου - αν εξαιρέσουμε τον έρωτα και ορισμένες ταινίες. Αγάπησα τις φράσεις, τις λέξεις και τα γράμματα εκείνης της μονοτυπίας σαν ζηλωτής, σαν άρρωστος που ψάχνει τη γιατρειά του: τις διάβαζα μεγαλόφωνα, παράφορος και ανακουφισμένος - γιατί ό,τι νόμιζα λόξες μου τα είχε υψώσει η ποίηση σε νόημα της ύπαρξης, σε τρόπο για να ζεις και όλα αυτά που με είχαν πληγώσει είχαν πληγώσει και άλλους, παιδιά της Ουαλίας με γδαρμένα γόνατα και ευπαθή καρδιά. Το βράδυ αποκοιμιόμουνα πάνω στις φτέρες του Laugharne (που προφέρεται Ι-α-αρν), στις αμμουδιές του Τοwy (που προφέρεται Το-ι-ι), μαζί με κέλτικα τραγούδια, ποτάμια ουίσκι και το πρώτο αληθινό αίσθημα ελευθερίας που ένιωσα στη ζωή μου. Την ελευθερία που νιώθεις όταν κεντράρεις την εικόνα σου και ψιλοκαταλαβαίνεις ποιος είσαι. Είναι σαν τη στιγμή που κάνεις τιλτ και όλα φωταγωγούνται - πυροτεχνήματα στον ουρανό των ελάχιστων, κοσμικός οργασμός.

Η μαγεία με τον Ντύλαν Τόμας κρατάει ακόμα. Έχουν συμβεί κι άλλες αποκαλύψεις με χαρακτηριστικά μαγείας (αυτό το αίσθημα ότι μεταστοιχειώνονται τα σα εκ των σων): ο Κάλβος, ο Σολωμός, η Γιουρσενάρ (αυτήν, την ξεπέρασα). Αλλά εκείνη η φάση δεν επαναλήφθηκε. Ούτε χρειάζεται. Γιατί με το βιβλίο που σε άλλαξε ζεις διά βίου. Όχι λίγες φορές, στο μπαρ που πίνω, συνομιλώ με το Κακόπαιδο του Γαλατόδασους κι ακούω το κυνηγετικό κόρνο πάνω από τη χλόη των λόφων της Ουαλίας.

Δεν είμαι πια τόσο ευεπίφορος στα θαύματα. Αλλά αν ξανασυμβεί, ξέρω ότι θα' ναι πάλι από βιβλίο...

18.11.2009

Το παραπάνω κείμενο του Στάθη Τσαγκαρουσιάνου είναι το Editorial του 180ου τεύχους της Lifo της 19ης Νοεμβρίου 2009. Η Logotexnia21 τον ευχαριστεί πολύ για την άδεια της αναδημοσίευσης. Μπορείτε να ξεφυλλίστε το 180o τεύχος της Lifo έτσι όπως τυπώθηκε.